Chuyện tình kể trước lúc rạng Đông (Chương 7 - 9) - Dương thu Hương

Chương 7


Kế hoạch đó, anh nói với Lựu. Chị gật đầu. Anh thôi không bàn đi bàn lại nữa. Nhưng ngày tháng đói với người đàn bà yêu muộn thường qúa dài. Riêng với Lựu, ngày giờ lại càng chậm trễ, căng thẳng hơn nữa. Bởi sau chín năm sống với chồng, hờ hững ân ái, hờ hững đẻ con, chị muốn bù trả lại những ngày thanh xuân đã mất. Mộc là người cổ xưa. Anh vẫn nguyên vẹn là một chàng trai, và giữ đúng nghi thức ông bà, cha mẹ cùng xã hội đã truyền đạt cho mình từ thủa cắp sách tới trường: Chưa cưới xin đàng hoàng, anh chưa dám bước tới chiếc giường đôi mới tinh của Lựu, che lấp sau tấm màn hoa rực rỡ và bốc lên mùi thơm của vải vưà giặt lớp bột hồ. Tới chơi, nếu không ra vườn, không xuống bếp, Mộc chỉ ngồi bàn. Anh âu yếm vuốt ve hai bàn tay chị, nồng nàn hôn chị. Thế thôi.

Ngày họ bàn kế hoạch cưới vào khoảng đầu tháng tám âm lịch. Trăng mùa thu trong vắt, dãi đầy trời, Lựu ngồi bên Mộc nhìn trăng bồi hồi nghĩ tới những ngày sẽ tới, khóm nhài sát hiên nhà toả hương. Ðám trẻ trong phố huyện chơi dung dăng dung dẻ đầy đường. Hơn một tháng sau, vào trung tuần tháng chín ta, trăng cũng sáng vằng vặc, nhưng hơi thu đã lạnh hơn, hai người cũng vẫn ngồi chỗ ấy. Khóm nhài dưới chân họ đã lụi hoa. Chỉ còn sót một vài bông nhỏ. Lựu đưa tay lần những nụ hoa trắng dưới ánh trăng, gài lên tóc, chị bảo:

- Ngày dài ghê. Mong mãi mói hết một tháng

Mộc đáp:

- Anh cũng thấy ngày dài thật. Bao giờ mói đến Tết cơ chứ ?

Lựu im lặng hồi lâu. Sau một lúc ngập ngừng, chị nói:

- Hay là ta mượn tạm ít tiền, lo trước cho ngon chuyện.

Nói xong, chị thở phào nhẹ nhõm như người vừa nhảy qua bức tường chắn ngang đường. Chị đặt tay lên ngực. Con tim chị nhảy thon thót trong đó. Cả đến hai mạch máu cũng đập nơi thái dương. Từ ngón chân lên tói đỉnh đầu, nóng ran như đốt lửa.

Mộc thở hồi hộp, anh tìm bàn tay Lựu:

- Anh cũng muốn thế, nhưng sợ mọi người cười. ở làng anh, người ta lấy vợ từ năm hai mươi, hai mốt. Mình muộn mằn tới ba mươi, họ lại bảo cuống quýt lên, phải vay tiền cưới cướp ngày cướp tháng...

Hai người bất giác cùng thở dài, ngồi lặng im. Trăng đã ngả đến mái nhà phía trước. ánh trăng bò vào nhà, soi lên tận tấm màn hoa che chiếc giường đôi của Lựu. Những hình vẽ trên vải mờ nhạt và biến sắc trong ánh trăng. Mỗi cơn gió heo may tới, chúng lại uốn lượn, rung rinh tựa những đợt sóng vô hình nối nhau tràn lên đó...

Tháng mười âm lịch. Lựu đang công tác tại một xã xa huyện ba mươi năm cây số được báo tin về cơ quan ngay. Chị tưởng Mộc nhắm gọi mình, hoặc ông bà thân sinh của người chồng trước nhắn chị về trông con ốm... Những phỏng đoán vui buồn, mừng sợ lẫn lộn khiến Lựu cồn cào gan ruột. Chị bàn giao công việc cho người bạn rồi lên xe đạp, phóng một mạch về huyện giữa trưa. Tới cơ quan, đồng hồ ở phòng làm việc chỉ hai giờ rưỡi. Cô kế toán vừa đan len, vừa đọc thông tri mới của Ty tài chính tỉnh gửi về. Lựu hỏi:

- Em có biết ai nhắn chị về huyện không?

Cô gái ngẩng lên:

- Chị Hồng Thắm chứ còn ai? Chị Hồng Thắm về cơ quan ba hôm rồi... Hôm nay giỗ ông cụ. Chị Thắm đến cơ quan buổi sớm giải quyết công việc. Buổi chiều, chị ấy ở nhà làm cơm... Chị lại đằng ấy ngay đi. Hình như chị Thắm có ý tìm chị đấy...

Lựu rắt xe ra cổng, vừa đi vừa lẩm bẩm:

- Quái lạ sao nó hẹn đến tết âm lịch, mói về ?...

Chị đạp thẳng một mạch tới nhà bạn. Hồng thắm ở với mẹ. Giađình chồng tận Vĩnh Phú, cách xa huyện tới một trăm rưỡi cây số lên họa hoằn lắm cợ chồng con cái Thắm mới về quê nội chơi. Chồng Thắm làm việc ở huyện đội cách cơ quan vợ đúng một hàng rào nứa. Chị đã có hai con, đứa lớn tám tuổi, đứa nhỏ lên năm. Bà mẹ ngoài sáu mươi nhưng còn tinh tường khỏe khoắn. Việv nội trợ chủ yếu trông cậy vào bà. Ba gian nhà rộng lúc nào cũng tíu tít khách của chồng, của vợ và lũ trẻ vào chơi với hai đứa con. Ðồ đạc, áo quần linh tinh bày ngổn ngang khắp nơi. Chỗ nào cũng vướng mắt. Cứ mỗi lần Lựu đến, chị phải dọn cho bạn chừng một tiếng, nhà cửa mới gọn gàng. Hồng Thắm vui tính, sạch sẽ nhưng không ngăn nắp. Vì thế, có khi chị nhớn nhác chạy từ cơ quan về nhà, rồi lại từ nhà tới cơ quan để tìm một tờ công văn mà chị bỏ quên dưới chiếu đầu giường. Bận khác, chị bỏ chùm chìa khóa trong túi nhưng cứ hét chồng hét con, đổ tội cho chồng bỏ quên ngoài cơ quan hoặc lũ con đem đi chơi làm mất... Ngoài những tật nhỏ, chị là một người đàn bà tận tâm với gia đình cũng như công tác xã hội. Chị em trong huyện đội quý Thắm vì chị vô tư và chú ý đến hoàn cảnh của từng người, tìm cách giúp đỡ. Cái tập thể nhỏ bé một nhúm người của chị đoàn kết, làm việc tốt và được huyện ủy cũng như ủy ban rất chú ý.

Nhà Thắm đông nghịt khách. Ngoài vườn, đám trẻ bạn hai con rải manh chiếu dưới gốc ổi, xúm quanh một mâm cỗ. Chúng cũng khua bát, khua đũa cười nói, gắp thịt, véo xôi, hỉ hả như người lớn ăn cỗ vậy. Chỉ khác, một mâm sáu người thì bọn chúng ngồi tới mười hai đứa và vì thế, nhà bếp phải chi viện thêm ba đĩa xôi.

- Cháu chào cô Lựu ạ, cháu chào cô Lựu...

Thấy Lựu bước vào, chúng láo nháo chào, Lựu cười gật đầu. Phút đó, chị bỗng nhớ con thắt ruột.

Hồng Thắm, bận sơ mi cổ cánh nhạn, tóc kết sam vấn tròn sau tai, đang chỉ trỏ gì đó trong bếp. Thấy bạn, chị vội vã chạy ra:

- Vào đây, vào đây... Tớ chờ mãi cậu đấy...

Lựu rút tay ra, nói:

- Thì phải để mình dựa xe đạp đã chứ.

Hồng Thắm nhớ ra, gật đầu cười:

- ž ờ, quên mất, vào mâm nhanh lên kẻo họ đợi...

Ðúng là mâm có thiếu người đang chờ Thắm và Lựu tới. Hai người đàn bà đứng tuổi là hai chị em con dì con già đằng mẹ Thắm. Còn một bà ngoài bốn mươi vói cô gía mười sáu tuổi là mẹ con bà phó chánh án toà án tỉnh. Bà phó chánh án cũng bận sơ mi cổ cánh nhạn như Lựu, nhưng không phải bằng thứ vải phin trắng mà là pô-pơ-lin in hoa nhỏ. Tóc bà cặp gập lên sau lưng. Ðứa con gái xanh, gầy nhỏng, mặt xương xương, hao hao giống mẹ. Mọi người chào nhau, làm quen rồi cầm đũa. Hồng Thắm rót đầy sáu chiếc chén mắt trâu một thứ rượu màu hồng hồng:

- Rượu cam mười tám độ, mời cả nhà uống.

Bà phó chánh án giơ chén lên trước, chúc sức khỏe của mọi người. Bà đĩnh đạc và tự tin, thật thíchhợp vói nghề nghiệp của bà. Lựu thầm cảm phục người phụ nữ đó, chị thấy từ mỗi dáng điệu, từ ánh mắt nhìn và giọng nói của bà đều toát lên vẻ uy nghiêm, oai vệ mà những người đàn bà khác không có. Suốt bữa cơm, Hồng Thắm hỏi người khách về những vụ án có liên quan tói việc của chị: " Bảo vệ quyền lợi cho những người phụ nữ..." Bà phó chánh án trả lời rành mạch từng điểm một, những vụ án đã xử, những điều luật làm căn cứ, những trường hợp đặc biệt cần đấu tranh lâu dài, kết hợp pháp luật với sự vận đông mềm dẻo của hội phụ nữ... Thắm và Lựu ngồi nghe, thấy như thêm một sức mạnh để tựa đỡ. Bữa cơm thật mĩ mãn. Chỉ có đứa con gái bà chánh án là phụng phịu. Bà quyết không cho nó uống ly rượu quả:

- Cho tói khi con mười tám tuổi, một giọt rượu con cũng không được đụng tới.

Bà phó chánh án bảo con với giọng nói bình tĩnh và dứt khoát hệt như một người đàn ông. Hình như bà là cha đứa bé chứ không phải mẹ nó. Lựu vừa kính nể bà mẹ, nhưng vừa thương đứa trẻ. Chị gắp cho nó một miếng đùi gà rất ngon:

- Ăn thịt gà vói xôi trước đi cháu ạ... Phải nghe lời mẹ chứ. Hồi trước, mẹ cô không nói mà chỉ lấy chổi tre quất thôi đấy.

Ðứa bé xuôi tai, không xị mặt nữa. Lúc đó, nó lại ra vẻ thiếu nữ, với cặp má hơi hồng hồng và khuân mặt vuông xương xương.

Cuối bữa cơm, khi chỉ còn lại bà phó chánh án vói Lựu và Thắm. Chị huyện đội trưởng phụ nữ đột nhiên nói với bà phó chánh án:

- Chị ạ, công việc của chúng em nặng nề, phức tạp lắm. Nếu không có chị giúp đỡ thì không thể thành công.

Bà khách gật đầu:

- Chúng tôi có nhiệm vụ kết hợp với các cô.

Hồng Thắm tiếp:

- ở huyện này đang có ba mươi vụ xin ly hôn. Ða số do người chồng có mới nới cũ, đánh đập phụ bạc vợ...

Và rất đột ngột. Thắm quay sang chỉ vào Lựu:

- Ngay cô bạn em đây này, cũng là cán bộ phụ nữ huyện mà dại dột ký vào đơn ly hôn...

Lựu đỏ bừng mặt, ngơ ngác nhìn bạn. Thắm cũng bốc lửa giận phừng phừng hai má đỏ ngay, cất tiếng chì chiết:

- Này, tớ không ngờ cậu ngốc thế đấy. Mình đi học chưa được một năm mà đã hỏng chuyện. Ký ngay vào đơn ly hôn trong vòng hai tháng. Cậu không cảnh giác gì cả. Tay Vũ Sinh có người yêu đấy, một cô văn công hai lăm tuổi, xinh lắm, có một con và chồng bỏ đã bốn năm rồi...

Lựu bàng hoàng nhìn mọi người. Mặt chị từ đỏ chuyển sang trắng rồi tái xanh lại. Bà phó chánh án im lặng một lát, thong thả nói:

- Cứ bình tĩnh suy xét cho thật kỹ. Nếu cần, cô có thể làm đơn kháng lại. Chúng tôi bao giờ cũng bảo vệ quyền lợi phụ nữ.

Bà nhìn đồng hồ đeo tay, đứng dậy.Thắm đưa bà ra bàn nước, mời bà uống chè, ăn bánh đậu xanh và bánh cốm chị mua ở Hà Nội về. Những mâm khác cũng đã xong, mọi người lẻ tẻ đứng dậy, ra vườn cho thỏa mái. Một mình Lựu ngồi bên mâm cỗ đã ăn gần hết, đũa bát ngổn ngang. Lòng chị cũng ngổn ngang rối loạn. Cuộc sống của chị, trước khi tới đây đã là một dòng sông phẳng lặng, giờ chợt lại nổi sóng gió, như con diều chao lộn, quay cuồng trước cơn giông. Chị không nghe mọi người nói gì hết. Chị cũng không biết mình đang nghĩ gì. Một vòng đen âm u, tăm tối quay tròn như chong chóng trước mặt...

Chờ khách khứa về hết. Hồng Thắm giao việc dọn dẹp cho mấy đứa dưới quê lên. Rồi chị kéo Lựu váo buồng:

- Vào đây, vào đây... Bây giờ mói tới lúc cậu kể lại mọi chuyện cho tớ nghe. Vắng nhà chưa được một năm mà nhiều việc xẩy ra thật. Toàn những việc tầy đình...

Lựu ngồi xuống như cái máy. Cũng như cái máy chị kể lại chuyện Vũ Sinh đặt vấn đề ly hôn, chị đã suy nghĩ và viết thư trả lời anh như thế nào. Toà án giải quyết thật nhanh chóng vì chánh án là anh con bác họ của chị. Vũ Sinh đã xây một căn nhà xinh xắn gần cơ quan và chị đã sống gần tám tháng nay... Duy có điều lớn nhất và hệ trọng nhất là tình yêu giữa chị với Mộc thì chị lại che giấu. Trong thâm tâm, chị đã nghĩ rằng vừa bỏ chồng chưa đầy năm tháng mà đã có người yêu khác, đã hẹn hò cưới xin là điều trái ngược với đạo đức truyền thống. Mặc dù, chuyện hai người cả phố huyện đều biết và Lựu cũng không hổ thẹn gì.

Sau khi nghe Lựu kể chuyện, Hồng Thắm nói:

- Mình hoàn toàn tình cờ mà nghe được chuyện của chồng cậu. Tay Vũ Sinh này khôn ngoan thật. Hắn không tán tỉnh những cô xung quanh trường huấn luyện mà lại yêu một cô ở tận đoàn văn công quân khu, đóng dưới Hà Nội hai chục cây số. Ðứa em trai chị Hội trưởng phụ nữ huyện Vụ Bản cùng đoàn vói cô ta. Cậu ấy lên chơi, nói đủ thứ chuyện, loanh quanh thế nào lại động tói chuyện Vũ Sinh.

Lựu nhớ lại sáu tháng cuối cùng trước khi ly hôn, chồng chị không hề đụng đến bàn tay vợ. Ngay cả ánh mắt anh cũng lẩn chánh chị, hướng tới một nơi xa xăm,do thế anh ấy đã có người để san sẻ thương nhớ, để âu yếm vuốt ve. Ðành rằng chín năm trời chị sống với anh tẻ nhạt và gượng gạo. Ðành rằng chị chỉ hiểu thế nào là sự say đắm của một nụ hôn niềm ngây ngất của những vuốt ve thầm lặng khi bàn tay người chồnglướt trên da thịt mình qua tình yêu với Mộc. Nhưng khi nghe tin chồng có một người đàn bà khác, lòng nghen vẫn nổi lên sôi sục. Chị cảm thấy mình bị cứa đứt một ngón tay, hoặc bị mất cắp một chiếc tủ gỗ lim, một chiếc mâm đồng gia bảo. Trong óc chị hiện lên hình ảnh Vũ Sinh ngồi bên người đàn bà nào đó, xa lạ, xinh hơn chị, trẻ trung hơn chị, ăn mặc diêm dúa theo kiểu thị thành. Anh vuốt ve, âu yếm, hôn hít người đàn bà đó như Mộc đã từng vuốt ve, âu yếm, hôn hít chị bây giờ. Và trong lúc người đàn bà kia hưởng niềm hạnh phúc chứa chan đó thì chị đằng đẵng nuôi con, chờ anh đến hồi hộp, xa xót. Những cảm giác đam mê, sung sướng trong tình yêu hiện tại với Mộc bỗng trở thành nỗi thù hận đau rát, quyết liệt trong cuộc sống chung với người chồng cũ. Lựu thấy mình thù ghét anh, sẵn sàng giết chết anh nếu chị có thể làm được trong lúc đó.

- Nghĩ gì thế? Cậu định làm gì bây giờ?




Chương 8


Hồng Thắm cất tiếng hỏi, cắt đứt những ý nghĩ điên cuồng, nóng bỏng trong óc Lựu. Chị hội trưởng phụ nữ huyện thấytrái tim mình bỏng rát trước nỗi bất hạnh của bạn. Chị sốt sắng đi đi lại lại, lẩm bẩm:

- Thiếu cảnh giác, thiếu cảnh giác quá...

Lựu vẫn ngồi im, thù hận đang thiêu đốt chị. Khi đã biết thế nào là tình yêu thì cuộc sống vợ chồng với Vũ Sinh chín năm trước là quãng thời gian dài khổ ải. Chị không đủ bình tĩnh để nghĩ rằng chín năm đó Vũ Sinh chưa hề có một người đàn bà nào và anh cũng chung nỗi khổ như chị. Sự thực, anh khổ hơn chị và anh hiểu biết hơn, và tâm hồn đa cảm của anh nhạy bén hơn... Lựu là người đàn bà giản đơn, ít nghĩ. Vì thế, chị dễ bị sa vào một định kiến thiếu suy xét. Và trong lúc ấy, chị hoàn toàn nghĩ rằng Vũ Sinh đã phụ bạc chị, rằng hai người không có hạnh phúc chính là do anh.

Hồng Thắm chờ mãi không thấy Lựu nói, đành hỏi:

- Cậu định thế nào? Có làm đơn kháng án không?

Lựu gật đầu:

- Làm.

Thắm mừng rỡ vồ lấy bàn tay Lựu:

- Làm ngay đưa cho mình. Mình sẽ đưa thẳng lên toà án tỉnh nhờ các anh chị trên ấy can thiệp. Phải giải quyết tới tận gốc rễ vấn đề, đồng thời làm gương cho các trường hợp khác học tập.

Nhìn gương mặt đờ đẫn của bạn, Thắm nói thêm, giọng an ủi dịu dàng:

- Mọi việc đâu sẽ có đó, cứ bình tĩnh Lựu nhé.

Rồi Thắm nắm tay Lựu, kéo ra ngoài bàn nước, rót nước cho bạn uống, bóc bánh đưa tận tay cho bạn ăn. Chồng Thắm thấy cử chỉ vợ bất thường và khuân mặt ngây như tượng của Lựu thì biết ý liền:

- Trời ơi, no bụng quá phải làm một giấc đã.

Anh chàng huyện đội trưởng gọi con toáng lên rồi mang võng ra vườn mắc cho ba bố con ngủ. Chờ Lựu uống nước xong, Hồng Thắm đưa bạn về. ở ngoài ngõ, chị còn nắm chặt tay Lựu như để chuyền quyết tâm và sức mạnh:

- Nhớ giữ gìn sức khỏe. Dừng nghĩ ngợi gì nhiều. Chúng ta phải cương quyết bảo vệ hạnh phúc.

Lựu gật đầu, lên xe, đạp về nhà.

Tới nơi, chị mở khóa, ném chiếc túi lên bàn, cất xe đạp rồi vào giường nằm. Mùi véc-ni thơm hắc lùa vào mũi, khiến Lựu đưa mắt nhìn mọi vật: đôi gối thêu chim hòa bình ngậm bông hồng đỏ, chiếc giường thênh thang, tấm màn hoa đỏ rực, bộ ấm chén trên bàn và chiếc điếu cày dựng một bên... Tất cả đang chờ đợi hạnh phúc. Hạnh phúc đó chị đã nếm một phần. Như trái chín đã cắn miếng đầu tiên. Hạnh phúc của chị là Mộc. Nếu chị làm đơn kháng án, nghiã là chị quay lại với Vũ Sinh. Mộc sẽ nghĩ thế nào? Cố nhiên, anh sẽ tách xa chị ngay tức khắc. Anh là một người rành mạch, quy củ. Anh không bao giờ chấp nhận những việc làm trái với đạo đức. Dù anh đau khổ, anh cũng sẽ rời xa chị... Lựu nhớ lại những buổi chiếu hai đứa nhìn vồng cải trái mùa trổ hoa vàng rực. Những đêm trăng trước hiên, hương nhài mát mẻ, nôn nao. Cảm giác đầm ấm khi anh đặt bàn tay rắn chắc lên gáy chị, và từ từ vuốt xuôi xuống lưng, vòng một chút xuống cặp mông nở. Một chút thôi rồi nỗi e thẹn của một chàng trai nhút nhát lại kéo bàn tay anh trở lại trên vai Lựu khiến chị luyến tiếc một chút, lại vừa hài lòng. Một lần khác anh nhìn chị xắn quần lên dẫm chiếc màn trong chậu xà phòng, đôi mắt hiền lành mở rộng vì ngạc nhiên:

- Ô, đùi Lựu trắng nhỉ?... Trắng như con gái Hà Nội ấy...

Lời khen của anh khiến chị sung sướng đến nóng rực cả người... Tất cả... tất cả đều là hạnh phúc thật mà chị đã nắm trong tay. Chỉ trờ qua ngày Tết Nguyên Ðán thôi, họ sẽ làm lễ cưới... Chị viết đơn kháng án để làm gì?...

Chị nằm nghĩ miên man tới tận chiều, thầm mong Mộc tới. Mãi đến mười hai giờ đêm, cây đèn cạn dầu đã lụi bấc, Lựu mới nhớ ra. Hôm kia, Mộc đến báo tin anh cùng mấy cán bộ phòng xuống mấy hợp tác xã cuối huyện kiểm tra sổ sách. Anh sẽ vắng mặt, chừng một tuần đến mười hôm. Không buồn rửa mặt, rửa chân lại nữa, Lựu cài cửa, tắt đèn, chui vào chăn.

Nhưng chị không ngủ được. Những canh gà cứ nối nhau gáy. Từ lúc chị cài then cửa cho tới lúc những đứa trẻ đi học í ới gọi nhau. Lựu đếm tiếng gà thao thức. Sáng hôm sau, mọi người trong cơ quan đều ngạc nhiên vì cặp mắt thâm quầng của chị. Cô kế toán trẻ vô tư, cười trêu cợt:

- Anh Mộc mới đi được mới ba ngày mà chị đã nhớ đến thâm mắt lại cơ à?... Mấy bà chị yêu còn dữ dội hơn đám con gái chúng em đấy nhé...

Lựu mỉm cười, gượng gạo, bỏ đi.

Hồng Thắm đạp xe tới, sốt sắng hỏi:

- Thế nào, viết xong chưa đưa đây cho tớ.

Lựu lắc đầu:

- Chưa. Hôm quavề nhức đầu quá.

Thắm cau mày, giận dữ:

- Sao cậu nhát thế?... Sợ tay ấy hay sao?... Cứ như các bà thời xưa. Cán bộ phụ nữ huyện mà còn thế thì giáo dục giúp đỡ sao được chị em khác chứ?

Thấy thủ trưởng to tiếng, mấy cô phụ vận đưa mắt tò mò nhìn Lựu hổ thẹn nóng hai tai. Chị khẽ nói:

- Cứ về đi, chiều tớ mang tới nhà.

Nói xong, chị lấy xe, đạp thẳng ra khỏi cổng cơ quan. Lựu cứ phố chính mà đi. Chỉ mười phút đã hết đường, chị lại quay về. Cái phố huyện cỏn con chỉ có nhà huyện ủy, ủy ban, cửa hàng lương thực, bách hóa, kim khí nông cụ. Ngần ấy nơi, đâu người ta cũng biết chị. Cuối cùng chị trở về nhà. Vào nhà, chị cài then cửa chặt rồi nằm vật ra giường. Nghĩ mãi, cuối cùng chị mới đủ can đảm lấy giấy bút viết đơn kháng án.

"Phải bảo vệ hạnh phúc của mình chứ? Cán bộ huyện mà như thế thì còn giáo dục, giúp đỡ chị em sao được?..." Lời khích lệ của người bạn gái văng vẳng bên tai Lựu. Sau rốt chị nhớ tới hai đứa con. Hơn một tháng nay chị không thấy mặt chúng nó. Nếu giành lại được Vũ Sinh từ tay người đàn bà kia, các con chị sẽ có cả bố lẫn mẹ, không chịu cảnh sống bơ vơ nữa. Tình mẫu tử vượt lên nỗi nuối tiếc tình yêu, Lựu càng viết càng thấy tin ở việc làm của mình hơn. Lời lẽ trong đơn càng quyết liệt hơn. Viết song, chị không đọc lại, bỏ vào phong bì đưa tới nhà Thắm. Thắm đợi chị từ hai giờ chiều, Hội trưởng phụ nữ cảm động mừng rỡ ôm bạn:

- Có thế chứ, mình vẫn tin cậu mà. Chính bản thân ta không biết bảo vệ hạnh phúc của ta thì làm sao dắt díu được chị em khác nữa. Mình bảo đảm với cậu là chúng ta sẽ thắng. Và sự việc này sẽ nêu lên làm gương sáng để giáo dục những người khác.

Thắm nắm tay Lựu, lắc thật mạnh:

- ở nhà đốc thúc chị em công tác tốt nhé. Mai mình đi sớm, và mình sẽ đưa thẳng đơn lên tỉnh cho dễ xử. dù sao, anh cậu cũng là phó chánh án ở toà án huyện. Sáng nay mình trao đổi và thống nhất ý kiến với các anh ấy rồi...

Chia tay bạn trở về, Lựu băn khoăn, bâng khuâng không hiểu mình nên làm gì, nên nghĩ gì nữa. Nhưng chị đã đi một nước cờ. Giờ đây, không thể thay chuyển tình thế. Năm hôm sau, Mộc đi công tác về tới chơi. Lựu báo cho anh biết tin mình đã nộp đơn kháng án và sẽ quay lại ở nhà Vũ Sinh. Theo lời khuyên của bạn bè Mộc không nói gì. Anh ngồi ủ rũ một lúc rồi lẳng lặng cầm mũ:

- Thôi, Lựu nghỉ nhé, anh về đây.

Anh móc túi, lấy ra hai trái bưởi căng tròn, da vàng mịn. Ðó là qùa anh mang từ dưới xã lên cho chị. Lựu không nói gì thêm, đứng nhìn anh bước qua khúc đường nhỏ từ hiên nhà ra cổng, len giữa những vồng hoa cúc, hoa thược dược mà bao lần anh xới xáo chăm chút. Trong lòng, chị thầm mong anh bảo chị:

- Ðừng làm thế, rút đơn lại đi...

Chị thầm mong anh giận dữ mắng mỏ. Giá anh đừng bỏ về, mà anh ở lại vói chị, đêm nay và mãi mãi.Chị không dám nói những ước mong âm thầm đó. Mộc lại càng không thể ngờ được những ý nghĩ của Lựu khi chị báo cho anh cái tin dữ tợn kia: Chị sẽ trở về nhà chồng. Chị từ bỏ anh một cách nhẹ nhàng qúa. Anh nghĩ thương thân. Mình nghèo, gia cảnh lận đận, không lo nổi một mái nhà che thân, người ta có thương mình cũng chỉ thương trong chốt lát. Suy đi tính lại, người ta vẫn tiếc nơi khang trang đàng hoàng...

Lựu cứ đứng nhình theo Mộc cho tới khi anh ra cổng. Chị thấy anh thận trọng dừng xe, khép lại hai cánh cửa cho chị. Rồi anh dắt bộ xe đi vào phố. Khi tiếng líp lách tách đã tắt hẳn, Lựu mói ra khóa cổng. Chị đi vào nhà nhìn hai trái bưởi vàng nằm trên mặt bàn, nước mắt bỗng dưng giàn giụa chảy:

- Mình làm gì thế nhỉ? Mình làm gì thế ?...

Chị lẩm bẩm mà không tự biết. Rồi chị khóc òa lên, thật to, nức nở như một đứa trẻ bị đòn oan. Hết cơn khóc, chị ngủ được. Sáng hôm sau, chị đạp xe tói cơ quan đôn đốc những công việc, Hồng Thắm đã dặn lại, rồi chị trở về thu xếp quần áo, đồ đạc trở về nhà Vũ Sinh. Hai đứa con mừng rỡ chạy ra đón mẹ. Bố mẹ chồng chị cùng bà con láng giềng tò mò nhìn người con dâu đã li dị, ở nhà riêng và chuẩn bị cưới chồng lại đùng đùng vác chiếc hòm đựng quần áo trở về. Chị nói vói họ:

- Anh Sinh yêu một cô văn công tít dưới Hà nội. Về nhà, anh ấy lừa tôi để bỏ cho dễ. Tôi không chịu thua đâu, tôi phải bảo vệ hạnh phúc của mình, tội gì để hai đứa con mất bố...

Mọi người nghe xong lẳng lặng ra về. Họ cũng không thể góp ý vì đã biết thực hư ra sao. Ông già nhìn đứa con dâu, lặng lẽ không nói. Ông chỉ gọi vợ lại, bảo:

- Tôi chưa biết đầu đuôi ra sao. Nhưng đã là mẹ của hai đứa trẻ thì bà cứ đối đãi cho phải nhẽ.

Bà vợ đáp lại bằng một giọng hiền từ:

- Vâng. Xưa nay tôi vẫn biết ý ông.

Từ hôm đó, họ cố gắng không nhắc tới chuyện riêng của Vũ Sinh và Lựu. Ông già bốc thuốc, kèm các cháu học. Bà cụ lo vườn tược, bếp núc trong nhà. Buổi sáng, Lựu đạp xe đi làm. Trưa, chị rẽ vào căn nhà riêng nấu cơm ăn. Chị vẫn còn để ít bát đũa, xoong nồi, gạo và dầu mỡ ở đó. Giường vẫn có chiếu trải và buổi trưa, sau khi ăn cơm, chị nằm ngủ một giấc ngắn, đắp tấm chăn bông mới cả lõi lẫn vỏ. Tấm chăn chị đã sắm để dành cho cuộc sống dự định với Mộc. Chỉ có tấm vải màn hoa rực rỡ là chị tháo xuống. Bởi lẽ, trông nó sang qúa, trẻ trung quá và nhìn nó người ta nghĩ chị là một cô dâu mới hơn là một người đàn bà hai con bị chồng phụ bạc.

Hết giờ làm, Lựu đạp xe về nhà chồng. Chi rửa ráy cho con giặt giũ quần áo cho chúng đỡ bà cụ và ăn cơm với cả nhà. Hai đứa trẻ ham học, ham nghe kể chuyện. Chúng yêu mẹ nhưng lại quấn quýt ông nội hơn. Ông kèm chúng học, kể truyện cổ tích cho chúng nghe, ngâm nga những bài thơ mà chúng chưa kịp hiểu những âm điệu trầm bổng, nhịp nhàng gieo vào tâm hồn thơ dại của chúng những bản nhạc êm ái, trong veo. Lựu sung sướng vì được gần con. Nhưng niềm sung sướng ấy không bù đắp được nỗi trống trải của chị. Chị biết rất rõ mình là người lạc lõng trong gia đình Vũ Sinh, từ cách ăn nói, điệu đi dáng đứng. Trước đây, cảm giác đó đã khiến chị ngượng ngịu. Bây giờ, sau một khỏang thời gian xa cách nó lại càng rõ rệt hơn và khiến chị khổ tâm. Buổi tối, hai đứa trẻ chơi với mẹ chừng mười phút rồi chúng lại sà vào lòng ông. Dứa sờ dâu, đứa bá cổ, mắt chúng hau háu nhìn vào miệng ông, chờ nghe chuyện. Lựu ghen tị với ông già nhưng không làm sao khác được. Chị ngồi, khi thì ghi chép bài chính trị dang học dở, khi thì giở quyển chuyện mới mượn ra đọc, nhưng đầu óc trống rỗng. Và thấp thoáng, trước mắt chị hiện lên căn nhà nhỏ bên phố huyện, tấm màn hoa rực rỡ, một buổi tối sáng trăng chị ngồi bên Mộc, anh khẽ đặt tay lên lưng chị vuốt ve, và họ nghĩ tới một ngày không xa xôi lắm, một ngày rằm tháng giêng, sau tết âm lịch hai tuần.

Gió đã rét thực sự rồi và những ngày cuối tháng mười trời bỗng âm u như còn rớt bão. Những đám mây lớn trôi chầm chậm. Trôi chầm chậm nhưng không tan được. Chúng cứ tụ lại như những trái núi xốp, chất chồng lên rặng núi lam nhạt cuối chân trời.




Chương 9


Hạnh Hoa không còn là một cô gái.

Dáng người trẻ trung, thanh mảnh của chị khiến tất cả những ai mới gặp đều lầm. Nhưng Hoa đã hai mươi lăm tuổi, và có một đứa con gái tròn bốn năm. Chị lấy chồng sớm, từ năm mười chín. Một anh chàng kéo đàn phong cầm giỏi và biết làm thơ. Khi chị mười bảy, những bài thơ của anh ta đã đậu xuống vai chị như những cánh bướm mùa xuân. Ðấy là những ngày cô bé Hạnh Hoa nảy nở bay lượn trong một ảo vọng tốt đẹp về tình yêu. Mười bảy tuổi, đã làm sao biết nghĩ cho tới nơi tới chốn. Hai năm trời, tình yêu của anh chàng kéo phong cầm giăng trước mặt cô gái xinh đẹp dải lụa dệt bằng những bản nhạc và những bài thơ tán tụng đầy trăng sao, những cánh hoa rụng bay trước gió và những ngôi sao lấp lánh trên trời chiều, những nỗi nhớ dài như những con sông và những chiều mong sừng sững như trái núi án ngữ chân trời... Mười bảy tuổi, đã làm sao nhận biết cuộc sống còn gì ở phía sau những bản nhạc. Dòng sông xanh. Mối tình xa xưa, mộng ước...

Sau hai năm đeo đuổi, anh chàng kéo phong cầm đã giật được Hạnh Hoa từ cái đài cao chất ngất, lứa tuổi trẻ, nhan sắc và tài hoa của cô khiến cho bao nhiêu chàng trai lóa mắt. Anh chỉ cần chờ cô gật đầu là giục bố mẹ lên xin ăn hỏi và cưới ngay. Nhà anh ở ngoại ô Hà Nội, trong một ngõ hẻm chen chúc những người buôn bán hàng khô, hàng rau qủa và bún bánh ở chợ. Khi anh đưa cô về, cả ngõ đổ ra xem, trầm trồ như xem một nàng tiên giáng thế. Anh chàng trẻ tự hào tới mức không thiếu một người quen nào anh không đem vợ đến giới thiệu. Nhưng chỉ nửa năm sau, khi anh yên chí là vợ của anh, thực sự là vương quốc thuộc quyền của anh cai trị, anh không còn chiều chuộng, nâng niu cô như trước. Hạnh Hoa bắt đầu khóc tấm tức và cảm thấy nỗi khổ tâm mỗi lần về nhà chồng nơi ồn ào chật hẹp và người ta trao đổi với nhau những câu chuyện buôn bán đổi trác mà cô không biết. Hai đứa em gái chồng sấu mã nhưng lại thông thạo việc nhà. Chúng đón đưa hàng cho mẹ, tìm mối lời để mua rẻ, tìm nơi bở để bán đắt, chúng kiếm tiền rất nhanh. Lúc nào cũng giắt một bọc tiền to phồng có dây dính vào cạp quần. Chúng riễu cợt vẻ ngơ ngác của cô chị dâu. Ðôi khi, chúng nhờ cô bán hàng hoặc đếm tiền. Hạnh Hoa đều làm một cách vụng về, lóng ngóng. Có lần, cô đếm tiền thiếu hẳn hai mươi đồng trong xấp giấy một trăm. Hai cô em chu chéo lên. Bà mẹ lầm lầm không nói gì nhưng vẻ mặt bà khiến đứa con dâu sợ chết khiếp.

Chồng Hạnh Hoa xấu hổ vói gia đình vì cô vợ vụng về, cau mày quát lác rồi lấy xe hằm hằm đèo cô đi. Vết rạn đầu tiên giữa hai người bắt đầu từ đấy. Tuổi trẻ, niềm mê say trong tình yêu cũng chỉ hàn gắn lại trong một thời gian ngắn. Gần một năm sau, mâu thuẫn lại xẩy ra quyết liệt hơn và không thể cứu gỡ, Hạnh Hoa có thai. Anh chồng trẻ muốn cô tới bệnh viện hủy bỏ vì anh chưa đủ sức nuôi con trong lúc này. Anh đang trẻ, đang cần tham gia những cuộc vui có dàn nhạc chơi thả cửa, có nhảy, có hát, có rượu và đồ nhắm... Lương anh không đủ cáng đáng phận sự làm bố. Vả lại anh cũng chưa thích bồng bế một đứa bé khóc oe oe, phòng ở thì bừa bãi tã lót, bô chậu... Tóc anh còn uấn quăn hai mai và phủ trùm xuống gáy, cổ áo anh còn cứng bột hồ, đôi tay anh còn được trau chuốt nõn nà để khi nhảy trên phím đàn khiến các cô gái mê đắm... Tóm lại, anh chưa thể nào làm bố, khi mói hai tư tuổi đầu... Hạnh Hoa không muốn nghe anh nói. Cô đã thai nghén cô ấp ủ cái mầm sống trong cô bằng bản năng mãnh liệt của một người làm mẹ. Cô chờ đợi ngày đứa bé cất tiếng chào đời và cô được ôm nó vào vòng tay run rẩy của mình.

Chồng cô nói:

- Nếu vậy tập buôn bán mà kiếm tiền nuôi con... Nhưng ngữ cô làm ăn gì ?...

Anh ta " Xì!..." một tiếng qua kẽ răng, làm nước bọt bắn lên mặt vợ:

- Ðếm tiền chậm như rùa, có trăm bạc cũng để sổng mất hai chục làm sao kiếm nổi cơm ăn?... Người ta có đồng tiền nó khác: tiền mẹ đẻ tiền con. Cô có đồng nào đồng ấy chui tuột vào họng...

Hạnh Hoa sững sờ nhìn chồng. Chàng thi sĩ ngày xưa, tác giả những bài thơ lóng lánh trăng sao bây giờ ăn nói như một bà lái buôn nanh nọc. Cô thấy mặt rát bỏng như bị quất roi. Cô không khóc được.

- Thôi em đủ hiểu anh rồi...

Người vợ trẻ nghẹn ngào nói, giọng khàn đục như giọng người nào khác. Chính cô cũng không nhận ra giọng nói của mình.

Từ ngày đó, họ rời nhau một cách tự nhiên. Cái thai lớn dần, cô gái xấu đi, da xanh mét. Ðôi mắt đen tươi roi rói như lúc nào cũng cười ngày trước bây giờ sâu thăm thẳm, nhìn đau đáu khiến mọi người mủi lòng. Cả đoàn không ai dám bày tỏ lòng thương xót hoặc giúp đỡ một cách công khai trước mặt Hạnh Hoa. Cô khái tính. Vả lại, cô mồ côi cả cha lẫn mẹ từ khi lên bảy nên bất cứ một cử chỉ đùm bọc nào tiếu tế nhị cũng khiến cô mủi lòng. Chồng cô đuổi theo những tà áo mới. Càng ngày, anh ta lại càng gần lại với đám con gái trong cái ngõ chợ nơi anh ta đã sinh ra và lớn lên. Những cô gái có một bọc tiền được dính vào lưng quần bằng ghim băng hoặc dây rút.

Hai tháng trước ngày sinh Hoa làm đơn xin ly hôn. Khi đơn của cô được giải quyết thì người chồng cũng bị đoàn sa thải vì trụy lạc, vô kỷ luật. Giấy khai sinh của đứa bé, đề chữ "chết" trên dòng đề tên họ người bố. Hạnh Hoa lấy họ Lê của mình đặt cho đứa gái của cô: Lê Hằng Hoa. Cả đoàn gọi mẹ con bằng cái tên kép: Mẹ con Hạnh Hằng và mọi người đùm bọc Hạnh Hằng với tấm lòng xót xa âm thầm của họ...

Tất cả những chuyện đó Hạnh Hoa không thổ lộ một lời với Vũ Sinh. Anh biết được là nhờ chị Cúc, một người đàn bà to béo, tốt bụng làm công tác hành chính trong đoàn. Chị Cúc có bốn đứa con. Bé Hằng Hoa thường sang ở với bốn đứa con chị và được coi là út, sau khi nói chuyện với Vũ Sinh, chị nhìn anh dò xét:

- Anh thấy thế nào?

Vũ Sinh ngạc nhiên nhìn chị. Anh không hiểu chị muốn hỏi gì anh.

Chị Cúc nói:

- ý tôi muốn nói rằng hoàn cảnh của Hạnh Hoa so với những người khác cũng có éo le... Bước thứ hai trong đời người quan trọng lắm. Nếu sa sẩy nữa là bó tay chui vào quan tài luôn...

Vũ Sinh biết người đàn bà phúc hậu này muốn nói điều gì với mình. Anh đáp:

- Tôi cũng đã một lần đò. Tất nhiên là khác hoàn cảnh của Hoa. Nhưng chị có thể tin ở tôi. Tôi không phải kẻ rong chơi, ham vui và thiếu suy nghĩ.

Chị Cúc gật đầu:

- Nếu được như vậy thì tốt qúa. Ðoàn chúng tôi, ai cũng thương con bé mà không giám nói ra miệng. Nó là đứa dễ chạnh lòng...

Vũ Sinh gọi bé Hằng lại với mình. Con bé rất khó làm quen, nhưng khi đã quen nó lại hồn nhiên trèo lên lòng anh,hoặc ngồi lên vai anh đi chơi hàng nửa ngày trời. Hạnh Hoa ở trong phòng tập, hoặc đang nấu thêm món ăn thỉnh thoảng ngó cổ ra nhìn hai người. Những giây phút hạnh phúc đó khiến gương mặt cô tươi mát hơn, lại cười giòn giã hơn. Vũ Sinh cảm nhận được điều đó ở chính anh. Nhiều khi họ chỉ găp mặt nhau ngoài hành lang phòng tập tiết mục chừng mười năm phút. Lúc đó, anh thở hổn hển vì vừa chạy hộc tốc từ ngoài đường vào khu nhà đóng quân, xe mô tô của trường đưa anh đi công tác với người lính lái xe còn chờ ngoài đó. Hạnh Hoa cũng tất bật, mồ hôi ướt đầm trán. Họ chỉ trao đổi được dăm ba câu ngắn ngủi, nhìn nhau vội vã khi vắng người qua lại. Nhưng những giây phút đó khiến cả hai người đều sung sướng. Tia nhìn của họ soi vào mắt nhau những thương nhớ và niềm hy vọng êm đềm. Anh yêu em, anh nhớ em, anh là của em... Cô đọc mắt anh và tự thầm nghĩ với mình như vậy.

Anh cũng nhìn vào mắt cô và thấy khoảng thời gian xa cách vừa rồi, đôi mắt đó lưu giữ bóng hình anh. Một người lính bình thường không tên tuổi. Còn cô, một nữ diễn viên tài hoa thế, xinh đẹp thế và được nhiều người ao ước đến thế... Niềm tự hào làm anh ngây ngất. những câu chuyện nghe kể về cô khiến anh thương cô như người anh thương em, như đứa trẻ thơ ngây thương con chim sẻ thơ ngây run rẩy trước cơn gió mùa lạnh giá, anh muốn được chở che cô, dìu đỡ cô.

- Anh có khỏe không?

Lần nào gắp nhau, Hạnh Hoa cũng hỏi anh như thế... Cô nhìn đăm đăm như muốn tìm những dấu hiệu khác lạ trên gương mặt anh...

- Khỏe, anh vẫn khỏe như thường.

Câu nói đó có nghĩa là: Anh cẫn sống, vẫn làm việc, yêu em và nhớ em không nguôi.

Sau câu trả lời của anh, người đàn bà yên tâm ngay tức khắc, cô cười và nói:

- Em cũng vậy. Em cũng khỏe như thường.

Như thế, anh biết rằng giữa những ngày tháng cuồn cuộn trôi, giữa muôn ngàn khuân mặt mới lạ, cô vẫn gìn giữ riêng gương mặt của mình, giữa trăm ngàn lời đón đưa, cô vẫn chỉ ghi nận giọng nói trầm buồn, ấm áp và chân thành của anh.

Biết bao lần, tới tìm người đàn bà yêu dấu của mình, Vũ Sinh đã nhìn lên cánh cửa phòng cô ở. Mặt khung cửa sổ bình thường giữa dãy cửa sổ tầng hai ngôi nhà tập thể, một bên cánh đã long mất hai tấm gỗ làm răng chớp và cánh bên kia rơi chốt nên gió cứ đập ầm ầm vào khung. Anh nhìn ô cửa đó như thể kẻ hành hương nhìn ngôi đền thờ tổ. Anh đã hôn lên nó, vuốt ve nó bằng ánh mắt trìu mến của mình. Trong căn phòng mười sáu thước vuông sau ô cửa đó là một thế giới mới lạ nhưng gần gũi. Nơi Hạnh Hoa răng lên giây phơi những chiếc áo mỏng manh nho nhỏ của cô và của đứa con. Nơi cô nhóm chiếc bếp dầu cũ kỹ để nấu một nồi chè đỗ xanh hoặc cơm nếp lạc mỗi khi anh tới. Nơi cô ngồi chuyện trò với anh vào những chủ nhật hoặc những giờ nghỉ tập hiếm hoi được gặp nhau, mái đầu nghiêng nghiêng, tóc đen óng đổ xuống bên vai, và ánh mắt lướt trên anh dịu dàng tựa như da thịt anh đang chạm vào một lớp nhung vô hình mềm mại...

Anh yêu người đàn bà ấy, bằng tình yêu nguyên vẹn của một cậu trai tơ hai mươi tuổi chưa hề được yêu, cộng với niềm đam mê cuồng nhiệt của một người đàn ông hiểu đời và biết mình mất mát qúa nhiều, bỏ oan uổng thời trai trẻ...

Họ hiểu nhau rất nhanh, hai con người cùng vấp váp và thiệt thòi trong cuộc sống. Tình yêu của họ ít lời lẽ, ít bày tỏ chỉ có những tín hiệu thầm lặng nhưng nặng trĩu tâm can vì nó mang nỗi đau khổ trong qúa khứ để dò tìm niềm hy vọng.

Vào lúc Vũ Sinh chính thức báo cáo mối tình của mình với Hạnh Hoa trước tổ chức đảng cũng như chính quyền, anh nhận được điện của nhà. Ông bố chỉ nhắn một câu: "con về ngay".

Bí thư đảng ủy cùng Hiệu trưởng trường huấn luyện hoàn toàn tán thành mối tình giữa một giảng viên dạy kỹ thuật xạ kích với một thượng sĩ văn công trong quân đội. Họ đồng ý để anh về nửa phép để giải quyết việc nhà:

- Có lẽ bà cụ mệt hoặc việc học hành của các cháu có trắc trở gì chăng?... Cậu cứ yên tâm, trên này bọn mình sẽ cáng đáng phần việc của cậu trong thời gian nghỉ phép.

Ðồng chí hiệu trưởng đặt tay lên vai Vũ Sinh, khích lệ. Anh lấy xe đạp về nhà ngay.

Vũ Sinh về tới nhà đúng ngọ. Chuông đồng hồ của ông thợ máy bên cạnh rè rè gõ mười hai tiếng. Ðứa con lớn đi học về, đứa thập thò trong cổng chơi thấy bố chạy nhào ra:

- A, bố đã về, bố đã về... Ông ơi, bố cháu về...

Chưa kịp nắm áo anh nó đã quay vào nhà reo hò, báo tin cho ông biết.

Vũ Sinh ngạc nhiên khi nhìn thấy trên dây phơi chăng trước sân những chiếc áo cổ cánh nhạn, bịt tà, gấu to của Lựu, cả những chiếc quần lụa đen may kiểu chân què bay phấp phới, cặp áo vải trắng bị phai màu gụ gần rách.

Anh ngạc nhiên hơn nữa khi trong căn buồng cũ, đã dọn thành buồng riêng cho mẹ anh, nay lại bỗng lù lù hiện lên chiếc hòm gỗ sơn đỏ của người vợ cũ.

Dựng xe đạp vào hè, anh bước lên nhà. Những cơn gió thổi ào ào khiến hàng cau lay dữ tợn. Những đám lá xoan khô từ vườn bên cạnh bị gió tung sang rơi lả tả đầy sân. Vũ Sinh ngồi xuống chiếc ghế tràng kỷ cũ từ thời ông nội anh để lại nhìn ra ngoài. Những đám mây vần vũ như con thuyền bị đẩy trôi từ từ ngang trời. Một đàn chim én muộn màng hối hả bay về phương nam. Có lẽ đây là đàn chim cuối cùng rời xứ bắc. Chúng đi tìm nơi chú ẩn cho những ngày giá lạnh sắp tới. Người đàn ông nhìn bày chim mỗi lúc một nhỏ dần, niềm linh cảm về một nỗi buồn dằng dặc sắp tới tràn ngập lòng anh. Anh như con chim đã tìm được tổ. Có lẽ anh sắp phải rời bỏ tổ ấm đó mà đi chăng?... Và có lẽ anh sẽ lại như con én kia, lang thang từ xứ sở này qua vùng đất kia theo hai mùa ấm lạnh, không tìm được một nơi trú thân bền vững trong cuộc đời.

Không phải hồ nghi nhiều trước điều dự cảm. Bố anh đã xách ấm nước đi từ dưới bếp lên. Chòm dâu bạc của ông rung rung. Vũ Sinh đỡ ấm nước trong tay cha. Không kịp rót vào phích mà đăm đăm nhìn ông. Ông già cùi xuống nhìn con. hai người đàn ông nhìn nhau một già, một trẻ, một là cha, một là con, một người hạng phúc, và một người bất hạnh... Không cần nói gì nữa, Vũ Sinh đã hiểu hết tình thế. Trong đôi mắt già nua, hiền hậu của cha anh, chúa chan một niềm cảm thông bất lực. Và nỗi xót xa, kèm theo sự phục tùng cay đắng...